70 rocznica wysiedlenia Tarnogrodu i okolic
W 1943 roku zapadła decyzja o skolonizowaniu Zamojszczyzny ludnością niemiecką z Rosji i krajów bałkańskich. Przeznaczone na ten cel tereny należało zatem oczyścić z ludności polskiej. O świcie 30 czerwca 1943r. niemieckie wojsko otoczyło Tarnogród, a jego mieszkańców zaczęto wywozić do Bełżca, przejściowego obozu w Zwierzyńcu, Zamościa, na Majdanek oraz do Niemiec. W 70 rocznicę tych tragicznych wydarzeń modliliśmy się w intencji ofiar wysiedleń oraz upamiętnialiśmy tych, którzy ponieśli śmierć podczas pacyfikacji Zamojszczyzny. Akcja pacyfikacyjna była jednym z zasadniczych punktów polityki Hitlera, dążącego do zdobycia dla Niemców przestrzeni życiowej. Szczegółowe wytyczne mające doprowadzić do zrealizowania tej koncepcji zostały zrealizowane przez szafa SS Heinricha Himmlera tuż po agresji III Rzeszy na Polskę, 1 września 1939r. Nadano im nazwę Generalplan Ost, czyli Generalny Plan Wschodni. Przewidywał on wysiedlenie 80-85% ogółu Polaków. Zamojszczyzna miała stanowić teren doświadczalny dla tego typu akcji, które w przyszłości planowano przeprowadzić na szeroką skalę także w innych krajach Europy wschodniej. 22 lipca 1941r. do Lublina i Zamościa przybył Himler, wydając rozkaz utworzenia w dystrykcie lubelskim tzw. Niemieckiego Okręgu Osiedleńczego. 12 listopada 1942r. wydał on zarządzenie nr 17C o utworzeniu pierwszego okręgu przesiedleńczego w Generalnym Gubernatorstwie. Akcja wysiedlenia Zamojszczyzny miała być zakończona do połowy 1943r., więc około pół miliona ludzi zamierzano wysiedlić w ciągu niecałych siedmiu miesięcy.
Wysiedlenia rozpoczęły się w listopadzie 1942r. W pierwszej fali realizacji planu wysiedlono 11 wiosek. W Woli Różanieckiej aresztowano 10 mieszkańców, których wywieziono na Majdanek, a kolejnych 10 rozstrzelano na oczach mieszkańców wsi. W Różańcu zamordowano 69 osób a około 1000 wywieziono do obozu w Zwierzyńcu. Spalono 187 gospodarstw rolnych. Podobne akcje przeprowadzono także w Szarajówce, Potoku Górnym, Dąbrówce i Zagródkach. Kolejne pacyfikacje przeprowadzone pod kryptonimem Wehrwolf rozpoczęły się 15 czerwca 1943r. Ich wynikiem było wysiedlenie 75000 ludzi zamieszkujących 171 wsi. 24 czerwca zaczęto pacyfikować powiat biłgorajski. Wysiedlono kolejno wioski: Majdan Nowy, Smólsko Małe i Duże, Wolę Różaniecką, Różaniec, Luchów Dolny i Górny, Tarnogród, Krzeszów, Hutę Krzeszowską.
Tarnogród przeszedł dwie serie wysiedleń. 30 czerwca 1943r. mieszkańców naszego miasta spędzono na rynek, posegregowano na grupy, a następnie przetransportowano do Zwierzyńca, skąd wywieziono na tzw. Rotundę w Zamościu lub do obozu koncentracyjnego na Majdanku. Wywieziono ogółem 478 polskich rodzin. Niekompletna lista sporządzona przez ks. Wincentego Depczyńskiego zawiera nazwiska 226 rodzin, które w roli robotników przymusowych znalazły się na terenie III Rzeszy. Państwowe Archiwum w Lublinie dokumentuje wysiedlenie z terenów miasta i gminy Tarnogród 2629 osób. Wsie Luchów Dolny i Górny oraz Jastrzębiec wysiedlono niemal całkowicie. W Woli Różanieckiej pozostały tylko trzy polskie rodziny. Z Bukowiny wywieziono 4/5 ludności polskiej a resztę wymordowano. Z Rejonu Tarnogrodu wywieziono około 5000 osób.
Niech te tragiczne wydarzenia, które przywołujemy dla zachowania pamięci o niewinnych ofiarach wojny oraz obecność ostatnich żyjących świadkach tamtych wydarzeń, skłaniają nas do refleksji i modlitwy za wszystkich mieszkańców Zamojszczyzny, którzy ponieśli śmierć lub doświadczyli gehenny wysiedleń z rodzinnych domów.
Zapraszamy do obejrzenia zdjęć: